Hồi ký “Gia đình, bạn bè và đất nước”

Trong dòng chảy lịch sử đầy biến động của Việt Nam thế kỷ 20, bà Nguyễn Thị Bình như một biểu tượng của lòng yêu nước, ý chí kiên cường và tài năng ngoại giao xuất chúng. Là người phụ nữ duy nhất đặt bút ký vào Hiệp định Paris năm 1973, bà không chỉ để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc mà còn trên bản đồ chính trị quốc tế. “Gia đình, bạn bè và đất nước” – cuốn hồi ký thấm đẫm cảm xúc và ký ức – không chỉ khắc họa hành trình cuộc đời của bà Nguyễn Thị Bình, mà còn mở ra một bức tranh chân thực và đầy sức sống về thời đại.

Qua lối kể chuyện mộc mạc nhưng đầy chiều sâu, người đọc được dẫn dắt qua những lát cắt lịch sử quan trọng, được cảm nhận tâm tư của một người phụ nữ dành trọn cuộc đời cho lý tưởng cách mạng, tình thân và Tổ quốc. Tác phẩm là lời tự sự bình dị nhưng mạnh mẽ, truyền cảm hứng về lòng quả cảm, sự cống hiến và phẩm chất của một thế hệ không khuất phục.

Về tác giả Nguyễn Thị Bình

Bà Nguyễn Thị Bình, tên khai sinh là Nguyễn Thị Châu Sa, sinh ngày 26 tháng 5 năm 1927 tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam – trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Ngay từ thời niên thiếu, bà đã sớm bộc lộ tinh thần dấn thân vì dân tộc khi tham gia các phong trào học sinh, sinh viên yêu nước chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp.
Suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp và chống Mỹ, bà là một trong những người phụ nữ tiên phong không ngừng nghỉ trên mặt trận đấu tranh chính trị – từng nhiều lần bị bắt giam, tra khảo, nhưng chưa bao giờ khuất phục. Năm 1960, bà chính thức tham gia Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và từ đây, lấy bí danh Nguyễn Thị Bình – một cái tên gắn liền với những dấu mốc quan trọng trong lịch sử ngoại giao nước nhà.

Với vai trò Trưởng phái đoàn của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, sau đó là Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Paris (1968–1973), bà đã thể hiện bản lĩnh ngoại giao kiên cường, sắc sảo và trí tuệ vượt trội. Bút tích của bà trong Hiệp định Paris năm 1973 đã trở thành biểu tượng cho thắng lợi của ý chí hòa bình và khát vọng thống nhất đất nước.

Sau năm 1975, bà tiếp tục cống hiến cho công cuộc xây dựng đất nước trong nhiều vai trò quan trọng như Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Phó Chủ tịch nước (1992–2002) và sau này là Chủ tịch Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam. Ở tuổi 98, với 79 năm tuổi Đảng, bà Nguyễn Thị Bình vẫn là hiện thân sống động của phẩm chất cách mạng, lòng nhân hậu và tinh thần kiên cường bất khuất của người phụ nữ Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Bình, tên khai sinh là Nguyễn Thị Châu Sa, sinh ngày 26 tháng 5 năm 1927 tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Nội dung sách “Hồi Ký Nguyễn Thị Bình – Gia Đình, Bạn Bè Và Đất Nước”

Cuốn sách “Hồi Ký Nguyễn Thị Bình – Gia đình, bạn bè và đất nước” là hành trình tự sự đầy xúc động của bà Nguyễn Thị Bình. Với giọng kể chân thành và lối viết không cầu kỳ, tác phẩm tái hiện sống động cuộc đời của một người phụ nữ đã đi qua gần một thế kỷ, chứng kiến và góp phần làm nên những bước ngoặt lịch sử trọng đại của dân tộc – từ tuổi thơ tại vùng quê Quảng Nam, những năm tháng lăn lộn trong phong trào cách mạng, đến các dấu mốc ngoại giao mang tầm vóc quốc tế và cả khi bà lui về đời sống thường nhật sau khi nghỉ hưu.

Đúng như tiêu đề dung dị mà bà lựa chọn – Gia đình, bạn bè và đất nước – cuốn sách không phải là bản tổng kết sự nghiệp chính trị theo kiểu hành chính khô khan. Thay vào đó, nó là bức tranh ba chiều về những gì đã định hình nên bản lĩnh, tâm hồn và lý tưởng sống của bà: tình thân máu mủ, nghĩa tình đồng chí, và tình yêu quê hương đất nước sâu nặng.

Cuốn hồi ký không chỉ nhắc đến Hội nghị Paris, nơi bà là người phụ nữ duy nhất trong số các trưởng đoàn đàm phán và cũng là người đặt bút ký vào Hiệp định Paris năm 1973 sau bốn năm thương thuyết căng thẳng. Tác phẩm dành phần lớn dung lượng để kể lại những câu chuyện rất đỗi đời thường nhưng cũng vô cùng xúc động – như ký ức tuổi thơ bên cạnh gia đình yêu thương, những nỗi đau thầm lặng khi phải xa cách chồng con vì nhiệm vụ cách mạng, hay những tháng ngày trong tù mà tinh thần không hề gục ngã. Với bà, những hy sinh đó không phải là riêng mình, mà là hiện thân của hàng triệu phụ nữ Việt Nam trong thời chiến – những người mẹ, người vợ lặng thầm gánh vác nỗi đau để đất nước được yên bình.

Nhà văn Nguyên Ngọc từng nhận xét: “Có lẽ bà là người Việt Nam có nhiều bạn bè nhất trên thế giới, từ những người dân thường cho đến các nguyên thủ quốc gia nổi tiếng và thuộc nhiều chế độ chính trị khác nhau.” Trong hồi ký, bà kể lại bằng tất cả sự gần gũi những tình bạn vượt qua rào cản quốc gia, hệ tư tưởng – được vun đắp bởi sự chân thành, tử tế và lòng tôn trọng. Đó là hình ảnh đẹp của thứ mà bà gọi là “ngoại giao nhân dân” – nơi con người chạm đến con người, nơi trái tim kết nối trái tim. Chính điều đó đã góp phần mang đến cho Việt Nam sự ủng hộ quý báu từ bạn bè quốc tế trong những thời khắc cam go nhất của lịch sử.

Không cần đến những triết lý cao siêu, cuốn hồi ký thuyết phục người đọc bằng chính sự giản dị, chân thật và đầy nhân văn. Từng dòng chữ đều mang trong mình trọng lượng của lịch sử và sự tỉnh thức của một nhân cách lớn – một người phụ nữ nhỏ nhắn nhưng kiên cường, sâu sắc nhưng khiêm nhường, đại diện cho một Việt Nam dũng cảm, bản lĩnh và đầy nhân ái.

Cuốn hồi ký không né tránh những lát cắt đầy cảm xúc về sự hy sinh – điều thường nằm sau ánh hào quang của một cuộc đời chính trị. Bà Nguyễn Thị Bình chia sẻ một cách chân thành những lần trăn trở khi bắt đầu viết hồi ký, tự hỏi liệu các câu chuyện riêng tư của mình có mang lại giá trị cho bạn bè, nhân dân và đất nước hay không. Chính những phân vân ấy đã thể hiện phần nào tinh thần trách nhiệm sâu sắc của một con người luôn đặt lợi ích tập thể lên trên cái tôi cá nhân.

Qua từng trang viết, hiện lên một người phụ nữ đã chấp nhận rời xa gia đình trong thời gian dài, đối mặt với hiểm nguy, và gánh vác trọng trách ngoại giao nặng nề trong những giai đoạn then chốt của lịch sử dân tộc. Bà không chỉ hy sinh cho mái ấm nhỏ bé của mình, mà còn cho “gia đình lớn” – dân tộc Việt Nam. Những dòng tâm sự về nỗi lo dành cho đứa con còn thơ dại giữa bom đạn chiến tranh, hay những đêm dài làm việc không ngơi nghỉ tại Hội nghị Paris, chính là minh chứng cho sự cống hiến không mỏi mệt của bà cho một đất nước đang đi tìm hòa bình.

Từ câu chuyện của bà, ta nhận ra rằng: sự hy sinh không luôn cần phải bi tráng, mà đôi khi lặng lẽ và bền bỉ như một ngọn lửa âm ỉ cháy trong tim. Và chính tinh thần trách nhiệm – từ những việc nhỏ nhặt đến những sứ mệnh lớn lao – mới là nền tảng tạo nên một cuộc đời có ý nghĩa. Khi con người biết đặt lợi ích cộng đồng lên trên bản thân mình, những điều họ làm ra sẽ lan tỏa và để lại dấu ấn lâu dài trong trái tim người khác.

Cuốn hồi ký của bà Nguyễn Thị Bình không chỉ là một hành trình cá nhân, mà còn là cánh cửa mở ra lịch sử Việt Nam hiện đại dưới góc nhìn chân thực và cảm xúc. Thông qua những trang viết đầy trải nghiệm, người đọc có cơ hội hiểu sâu hơn về các giai đoạn quan trọng như kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, và đặc biệt là tiến trình đàm phán tại Hội nghị Paris. Không đơn thuần là một cuốn sách lịch sử, đây là lời kể sống động từ một người trong cuộc – một nhân chứng lịch sử mang theo cảm xúc, niềm tin và cả những trăn trở.

Không dừng lại ở giá trị tư liệu, cuốn sách còn là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ về lòng yêu nước. Từ thời tuổi trẻ tham gia phong trào sinh viên yêu nước cho đến những ngày tháng căng thẳng trên bàn đàm phán quốc tế, bà Nguyễn Thị Bình luôn giữ vững lý tưởng, tinh thần kiên định và sự hy sinh âm thầm vì đất nước. Những dòng chia sẻ ấy khơi gợi trong người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ, suy ngẫm sâu sắc về trách nhiệm công dân, về ý nghĩa của tự do và độc lập – những giá trị không thể đánh đổi.

Trong suốt cuốn sách, hình ảnh bà Nguyễn Thị Bình hiện lên như một biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam hiện đại: thông minh, nhân hậu, mạnh mẽ nhưng cũng rất đỗi giản dị. Với bản lĩnh vững vàng, phong thái uyên bác và trái tim giàu yêu thương, bà trở thành tấm gương để nhiều phụ nữ noi theo – một hình mẫu kết hợp giữa trí tuệ, phẩm chất và lòng cống hiến thầm lặng.

Một điểm đáng quý khác của cuốn hồi ký chính là ngôn ngữ gần gũi, giản dị nhưng đầy cảm xúc. Không có khoảng cách giữa người viết và người đọc – từng trang sách như những lời tâm sự thủ thỉ, thân tình từ một người bà, người mẹ. Chính điều này khiến cuốn sách trở nên dễ tiếp cận, phù hợp với mọi đối tượng, từ những người yêu lịch sử đến bạn đọc trẻ tuổi đang tìm kiếm cảm hứng sống.

Và trên hết, cuốn sách truyền tải những giá trị nhân văn bền vững. Dưới lớp vỏ của các sự kiện chính trị là những câu chuyện đầy ấm áp về gia đình, tình bạn và nghĩa đồng bào. Tinh thần đoàn kết, tình yêu thương, và trách nhiệm với cộng đồng được thể hiện chân thành, lặng lẽ mà sâu sắc. Đây là những giá trị vượt thời gian, luôn cần thiết trong bất kỳ giai đoạn nào của xã hội.

Ngọc Thảo tổng hợp