Hương sầu riêng trên dòng sông huyền thoại

Những ngày chớm Thu, tiết trời dịu nhẹ chạy xe dọc tuyến Quốc lộ 26 đoạn từ xã Ea Kênh đến trung tâm thị trấn Phước An (huyện Krông Pắc) dễ dàng nhận thấy sự náo nhiệt bởi cảnh thu hoạch, mua bán, vận chuyển sầu riêng. Từ những xe thồ nhỏ chất đầy sầu riêng đến những chiếc container cồng kềnh, tạo nên một bức tranh sống động cho sự khởi sắc của kinh tế huyện nhà. Thấp thoáng trong nắng, trên gương mặt những người nông dân trồng sầu riêng nơi đây ánh lên những niềm vui, sự phấn khởi vì mùa sầu riêng được mùa được giá.

“Thủ phủ” của cây sầu riêng

Những năm gần đây Krông Pắc được biết đến như một “thủ phủ” của cây sầu riêng bởi toàn tỉnh Đắk Lắk có khoảng 15.000 ha sầu riêng thì ở Krông Pắc diện tích sầu riêng chiếm hơn 3.800 ha, trong đó đã có 2.600 ha cho thu hoạch. Năm 2021 thu nhập từ sầu riêng khoảng 2.000 tỷ đồng, năm 2022 với sản lượng khoảng gần 50.000 tấn, dự kiến thu về cho người nông dân khoảng 2.500 tỷ đồng, mang lại lợi nhuận và thu nhập cao cho người dân. Cây sầu riêng trở thành một trong những cây trồng chủ lực của huyện.

Tìm về cội nguồn của cây sầu riêng, theo đồng chí Trần Hồng Tiến, Bí thư Huyện ủy Krông Pắc: Cây sầu riêng ở đây không chỉ có yếu tố về kinh tế, mà nó còn có giá trị về lịch sử. Những năm đầu thế kỷ 20 cây sầu riêng ở huyện Krông Pắc theo chân người Pháp và được trồng tại đây cho đến nay. Ban đầu chỉ phục vụ cho nhu cầu trong gia đình, và một số ít để tặng người thân. Sau này khi nhận thấy đây là loại quả cho trái thơm ngon, bổ dưỡng năng suất tốt, dễ trồng nên người ta nhân rộng dần lên. Những cây sầu riêng này hiện đã hàng trăm tuổi tuy không năng suất nhưng vẫn đậu quả và rất thơm ngon.

Nhận thấy cây sầu riêng có giá trị kinh tế cao, năm 2004, Công ty Cà phê Phước An đã đưa cây sầu riêng vào trồng xen trong vườn cà phê trên địa bàn huyện. Khi được đưa vào trồng xen thử nghiệm trong vườn cà phê, cây sầu riêng dần thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu ở địa phương và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng.

Học sinh trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc tham gia trải nghiệm thưởng thức sầu riêng tại vườn. Ảnh: Minh Nhật

Thiên nhiên ưu đãi cho vùng đất Krông Pắc có khí hậu ôn hòa, thổ nhưỡng tốt tươi. Cùng với sự chăm chỉ, chịu khó tìm hiểu kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng của người dân, sự đồng hành của chính quyền địa phương đã giúp cây sầu riêng ở đây trở nên đặc biệt và có chỗ đứng trên thị trường. Hiện nay, trong tổng số diện tích 4.000 ha sầu riêng có gần 500 hộ dân sản xuất, tại các xã Ea Yông, Ea Kênh, Ea Knuếc và Hòa Đông đã được cấp giấy chứng nhận VietGAP; 830 ha sầu riêng được Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) cấp mã vùng trồng. 

Sầu riêng tại huyện Krông Pắc chủ yếu là giống Dona Thái có cơm dày, màu vàng, hạt lép hoặc nhỏ, khi ăn phần cùi có vị béo ngậy và rất thơm ngọt bởi nhờ được trồng trên vùng đất đỏ bazan, khí hậu phù hợp. Sầu riêng chín sẽ có màu xanh sáng nhạt và rất bóng cũng như rãnh múi nhìn thấy rất rõ. Những năm gần đây, nông dân huyện Krông Pắc đầu tư trồng sầu riêng khá bài bản; tuân thủ nghiêm ngặt quy trình canh tác, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; bắt đầu chuyển dần sang sản xuất theo hướng an toàn sinh học, hữu cơ.

Tháng 3.2022, niềm vui đến với người trồng sầu riêng và chính quyền địa phương khi Cục Sở hữu Trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ đã cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm Sầu riêng Krông Pắc “KRONG PAC DURIAN SẦU RIÊNG KRÔNG PẮC”, nhờ đó quả sầu riêng Krông Pắc không chỉ có mặt tại các siêu thị lớn ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước mà còn xuất khẩu đến nhiều nước, vùng lãnh thổ trên thế giới.

Để hương sầu riêng bay xa

Để khẳng định và quảng bá thương hiệu sầu riêng Krông Pắc, trong các ngày từ 01.9 đến 03.9.2022, huyện Krông Pắc đã tổ chức Lễ hội Sầu riêng lần thứ I nhằm nâng tầm hình ảnh đặc sản trái sầu riêng đến với công chúng, đồng thời đưa ra phương hướng mới để phát triển sầu riêng. Lễ hội đã để lại nhiều dấu ấn cho du khách và người dân địa phương khi tham gia Lễ hội.

Ấn tượng đầu tiên của Lễ hội từ những chương trình nghệ thuật như: “Sầu riêng Krông Pắc khát vọng vươn lên”, “Hương sầu riêng trên dòng sông huyền thoại”, “Lễ hội đường phố”, “Đêm hoa đăng trên dòng sông huyền thoại”... Với nhiều tiết mục trong các chương trình nghệ thuật đã tái hiện hành trình cây sầu riêng đến với vùng đất Krông Pắc, quá trình người nông dân gây dựng vườn cây, những nhọc nhằn vất vả trong quá trình trồng chăm sóc, thu hoạch, tiêu thụ... cũng như niềm tin, khát vọng của người trồng sầu riêng Krông Pắc về những giá trị sản phẩm này mang lại trong tương lai.

Nhặt sầu riêng rụng, tự bóc và thưởng thức sầu riêng miễn phí ngay tại vườn là những trải nghiệm thú vị đối với những “tín đồ” yêu thích sầu riêng từ phương xa đến với Lễ hội. Chị Bùi Thị Mai Oanh (du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh) hào hứng cho biết: “Những vườn sầu riêng sạch đẹp theo mô hình chuẩn VietGap, cây nào cũng trĩu quả. Được nghe những người nông dân kể quá trình nuôi dưỡng chăm sóc cây sầu riêng và thưởng thức những múi sầu riêng thơm, vàng ươm ngay tại vườn quả thật rất ngon, hấp dẫn và thú vị”.

Sầu riêng được trưng bày tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I - Năm 2022. Ảnh: Bình An

Lần đầu tiên được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của 13 chiếc khinh khí cầu nhỏ và 02 chiếc khinh khí cầu cỡ lớn cầu đủ màu sắc, bay lơ lửng ở nhiều độ cao khác nhau. Và được ngắm toàn cảnh thị trấn Phước An với những vườn sầu riêng xanh ngắt, ngút ngàn sẽ là kỷ niệm đáng nhớ với những ai đã đặt chân đến “thủ phủ” sầu riêng trong những ngày hội.

Lắng đọng và tự hào đó là cảm nhận của mỗi người khi tham dự Lễ chào cờ đặc biệt tại Quảng trường hồ Tân An trong ngày Quốc khánh 02-9, hai chiếc khinh khí cầu kéo lá cờ đỏ sao vàng tung bay trong bài Quốc ca hùng tráng được đại biểu và đông đảo du khách cất lên. Hay hành trình tìm về với đồn điền CADA để hiểu hơn lịch sử hào hùng của phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân và sự ra đời của Chi bộ đồn điền đầu tiên trong công nhân của tỉnh Đắk Lắk. Đặc sắc và độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền là “Lễ hội đường phố” và “Liên hoan hát dân ca và diễn tấu nhạc cụ dân tộc”. Đường phố thị trấn Phước An trở thành sân khấu “đặc biệt” cho những diễn viên là những người nông dân, nghệ nhân đến từ buôn làng. Diễu hành cùng hàng trăm nghệ sĩ, diễn viên còn có sự xuất hiện của những chú voi đến từ huyện Lắk. Lúc lắc trên lưng voi là những quả sầu riêng xanh mướt tạo nên bối cảnh hùng tráng mà không kém phần thơ mộng của Lễ hội.

Với nhiều hoạt động nổi bật, ý nghĩa trong thời gian diễn ra Lễ hội, “thủ phủ” sầu riêng Krông Pắc đã đón khoảng 40.000 lượt du khách trong, ngoài huyện và các tỉnh thành đến tham quan, trải nghiệm. Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ I còn quy tụ hơn 200 nghệ sĩ, ca sĩ và diễn viên chuyên và không chuyên đã tham gia với những tiết mục văn hóa, nghệ thuật độc đáo, ấn tượng. Bên cạnh đó, UBND huyện Krông Pắc xúc tiến kêu gọi đầu tư nhiều dự án, trong đó đã ký bản ghi nhớ 24 dự án thuộc các lĩnh vực du lịch, giáo dục, hạ tầng, cụm công nghiệp, chế biến nông sản, với tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 11.000 tỷ đồng.

“Đêm hoa đăng trên dòng sông huyền thoại” trong Lễ bế mạc trên Quảng trường hồ Tân An lung linh rực rỡ sắc màu với 13 khinh khí cầu càng thêm ấn tượng, lắng đọng. Sẽ có thêm nhiều vụ sầu riêng bội thu, hương sầu riêng Krông Pắc sẽ bay xa, vươn xa hơn để ai đã “chịu” với mùi sầu riêng rồi thì hễ nhớ tới là thèm, là tìm về Krông Pắc thân yêu.

“Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I thành công ngoài mong đợi. Đó là nguồn động lực mạnh mẽ, tiếp tục tôn vinh sản phẩm sầu riêng của huyện, tỉnh. Chính quyền và Nhân dân huyện Krông Pắc mong muốn sẽ tiếp tục hướng tới định vị thương hiệu sầu riêng, xây dựng hình ảnh mới về một Krông Pắc với khát vọng vươn lên từ phát huy lợi thế về nông nghiệp” - Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Pắc Ngô Thị Minh Trinh.

Minh Nhật

Tạp chí Chư Yang Sin số 361 (tháng 9 năm 2022)