Tập quán xã hội và tín ngưỡng Mo Mường, tỉnh Đắk Lắk là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có quyết định ghi danh Tập quán xã hội và tín ngưỡng Mo Mường vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Mo Mường là di sản văn hóa quý của đồng bào dân tộc Mường. Đó là loại hình nghi lễ gắn liền với các nghi thức tín ngưỡng do thầy Mo thực hiện. Con người từ khi sinh ra, lớn lên đến lúc qua đời phải trải qua nhiều sự kiện lớn, trong các sự kiện đó luôn có sự hiện diện của mo. Trong các bài văn vần, thơ mo chứa nhiều câu chuyện cổ, truyền thuyết dân gian, thần thoại, sử thi. Các câu chuyện đó phản ánh lịch sử, giải thích sự vật, hiện tượng trong cuộc sống thời xa xưa.

Thầy Mo là người quan trọng, chủ trì các nghi lễ. Ảnh: TTXVN

Mo Mường gồm 3 phần chính cấu thành, gồm: Lời mo, diễn xướng, môi trường diễn xướng và con người thực hành diễn xướng mo, trong đó lời mo gắn liền với người diễn xướng chiếm vị trí quan trọng nhất. Hiện nay, Mo Mường được sử dụng chủ yếu trong các tang lễ hay nghi thức cầu sức khỏe, bình an của người Mường.

Lễ mo Thượng thọ tại thôn 9, xã Ea Pal, huyện Ea Kar. Ảnh: Phương Anh

Thống kê của Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, di sản Mo Mường hiện có tại các tỉnh, thành phố như: Ninh Bình, Phú Thọ, Sơn La, Thanh Hoá, Đắk Lắk và Hà Nội.

Theo Quyết định số 393/QĐ-BVHTTDL ngày 21/2/2024 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thì “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Mo Mường, tỉnh Đắk Lắk” đã được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Mo kể chuyện đẻ đất, đẻ nước tại Lễ mo Thượng thọ tại thôn 9, xã Ea Pal, huyện Ea Kar. Ảnh: Phương Anh

Tại Đắk Lắk, người Mường sinh sống chủ yếu tại các huyện Ea Kar, Krông Năng, Ea H’leo, Krông Bông và thành phố Buôn Ma Thuột .

Trong năm 2022 - 2023 tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp với Viện Âm nhạc Quốc gia và các tỉnh có di sản Mo Mường xây dựng bộ hồ sơ quốc gia đệ trình UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể bảo vệ khẩn cấp.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị chủ tịch UBND các cấp chính quyền nơi có di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý Nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Ngọc Thảo