Bông hồng thép dịu dàng

Tác phẩm đạt giải Ba cuộc thi sáng tác văn xuôi chủ đề "Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk - Những chặng đường phát triển" năm 2023.

Một ngày cuối tuần hôm trước, tôi gặp chị ở quán cà phê trên triền đồi ở ngoại ô thành phố. Chị đi cùng gia đình nhỏ của mình, trông rất thư thái và dịu dàng. Đối với những người phụ nữ công tác trong ngành Công an như chúng tôi, việc vô tình gặp nhau trong quán cà phê trong dáng vẻ thư thái như hôm nay là điều vô cùng hiếm hoi. Nhất là với chị, Đại tá Nghiêm Thanh Thủy, Trưởng Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh, người bận rộn với công tác chuyên môn và rất nhiều những hoạt động thiện nguyện dành cho bà con nghèo vùng sâu vùng xa thì thời gian thảnh thơi thật sự càng ít ỏi.

Tôi nhớ mãi, chiếc xe chở cả đoàn trao tặng quà cho bà con dân tộc thiểu số ở buôn H’luck, huyện Cư Mgar hôm ấy liên tục gồng mình lắc lư qua những đoạn đường gồ ghề. Đường xa, ai cũng nhanh chóng mệt vì ê ẩm. Riêng chị Thủy thì không. Khuôn mặt chị lấp lánh vui. Chị bảo chỉ cần mường tượng đến cảnh bà con buôn H’luck mừng rỡ khi bọn trẻ con có lớp học mới mà thấy nhẹ cả lòng. Từ nay dù trời mưa gió hay nắng nôi thì bọn trẻ không phải lội hàng sáu, bảy cây số để đến trường nữa. Rồi chị kể. Ở buôn H’luck thương lắm. Trẻ em đến tuổi đi học vẫn theo cha, mẹ lên rẫy do điểm trường tạm bợ trong nhà cộng đồng dột nát, cứ đến mùa mưa là nghỉ học. Năm vừa rồi đến buôn trao bò cho chị em phụ nữ, nhìn thấy các em mà thắt lòng, mình bàn với các anh, em trong phòng đóng góp mỗi người một ít ai cũng nhiệt tình ủng hộ. Rồi vận động thêm bạn bè, các mạnh thường quân nữa. Gói gém chưa hết nửa năm đã xây xong trường cho các em”. 

Mãi gần trưa, xe đến nơi. Khi vừa dừng trước nhà sinh hoạt cộng đồng buôn H’luck. Người dân ùa ra đón. Những người già vây quanh chị Nghiêm Thanh Thủy, ríu ran như đón người nhà. Chào cán bộ Thủy. Bà con chờ cán bộ từ sáng giờ rồi. Chị Thủy vui vẻ, vừa nắm tay người lớn, vuốt vuốt tóc mấy đứa trẻ con quấn quít chân mình. Chào bà con, sao không ở trong kia cho mát mà ra ngoài nắng đứng thế này. Bà con đợi cán bộ Thủy đấy. Rộn ràng cười nói, rồi mọi người theo chị vào phía trong nhà cộng đồng. Ông Y Thanh Êban, buôn trưởng buôn H’luck quay lại bảo với tôi“Các anh, chị lại về với buôn, người dân hôm nay ai cũng mong gặp được cán bộ Thủy và các anh, em để nói lời cảm ơn…”.

Quả thật, không phải chỉ buôn trưởng Y Thanh Êban mà trong ánh mắt của mọi người dân buôn H’luck, tôi đều cảm nhận được sự yêu quý của họ dành cho chị Nghiêm Thanh Thủy. Dù đây không phải là lần đầu chị Thủy tổ chức vận động xây trường học mới cho các em, mà cách đây đúng một mùa mưa, công trình lớp học mầm non rộng 100 m² và khu nhà vệ sinh khang trang sạch đẹp cũng được chị vận động, xây tặng cho các em nhỏ ở xã Jang Reh, huyện Krông Bông…

Với những nữ chiến sĩ công an còn trẻ về tuổi cũng như năm công tác như tôi, chị Nghiêm Thanh Thủy luôn là tấm gương sáng lấp lánh. Nhiều thành tích và chiến công đã được chị và các đồng đội mang về cho Công an tỉnh Đắk Lắk,  nhưng nói chuyện với tôi, chị nhất định không kể về thành tích mà chỉ chia sẻ về những ngày tháng đáng nhớ ấy“Thuở đó cũng ác liệt lắm, nhưng âm thầm, lặng lẽ. Trên trận tuyến nào cũng vậy, tội phạm không dễ quy hàng pháp luật. Các đối tượng phạm tội này sẵn sàng dàn “trận địa ma” để bẫy người dân và qua mặt pháp luật. Trong suốt những năm gắn bó, có nhiều vụ án phải mày mò đọc nhiều sách, tìm hiểu nhiều nguồn tin, có những ngày căng não tột độ. Không ít vụ phá được án nhưng vẫn cứ ám ảnh theo mình mãi, nhắc nhở mình đừng bỏ cuộc khi vụ án chỉ còn 1% cơ hội”.

Rồi chị nhớ lại, thực hiện chủ trương “Đền ơn đáp nghĩa”, tri ân các anh hùng liệt sĩ, Đảng và Nhà nước ta đã tiến hành tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ hy sinh bảo vệ Tổ quốc. Lợi dụng vấn đề này, năm 2013, Nguyễn Thanh Thúy và đồng bọn đã lừa đảo, chiếm đoạt tài sản với thủ đoạn tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bằng phương pháp tâm linh. Thúy tự xưng mình là “cậu Thủy” có khả năng tìm hài cốt bằng ngoại cảm. Thủ đoạn của nhóm này là khi thân nhân liệt sĩ đến yêu cầu tìm kiếm thì cung cấp các thông tin về quê quán, đơn vị chiến đấu, thời gian, địa điểm hy sinh của liệt sĩ và trả trước 10-15 triệu đồng làm lễ trình, khi hoàn thành việc bốc cốt phải trả 100 triệu đồng. Sau đó, “cậu Thủy” cùng đồng bọn đi trộm các hài cốt liệt sĩ tại các khu mộ vô danh để làm giả. Với chiêu trò này, tập đoàn lừa đảo của “cậu Thủy” thực hiện trót lọt hàng trăm vụ tìm hài cốt liệt sĩ giả.

Cáo trạng của Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân tỉnh Quảng trị mở ngày 16-10-2015, “cậu Thủy” và các đồng phạm đã thực hiện tổng cộng 4 đợt “tìm, kiếm, cất bốc” liệt sĩ hết sức quy mô tại các tỉnh: Đắk Lắk, Bình Phước, Kon Tum, Quảng Trị... với tổng kinh phí hơn 7 tỉ đồng từ Ngân hàng Chính sách nhà nước Việt Nam. Ngoài ra, “cậu Thủy” còn lừa tìm hài cốt đối với hàng chục thân nhân gia đình liệt sĩ khác, thu lợi từ 100-120 triệu đồng/bộ. Riêng Đắk Lắk, “cậu Thủy” đã tìm được 73 bộ hài cốt với chi phí 75 triệu/bộ, cũng chính tại trận địa này, “cậu Thủy” đã bị lực lượng công an tỉnh Đắk Lắk “khai quật”, mà mấy ai biết rằng, người chịu trách nhiệm cho vụ án này tại Đắk Lắk là Đại tá Nghiêm Thanh Thủy.

Chị kể lại, ngay khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, mình đã chỉ đạo cán bộ, chiến sĩ bắt tay vào điều tra; điều động nhiều trinh sát tỏa đi các hướng, về trại giam nơi Thúy có tiền sử phạm tội và thụ án, các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Trị... Hơn 7 tháng ra Bắc vào Nam để làm rõ căn nguyên “cậu Thủy” chỉ chính xác 73 hài cốt ở Đắk Lắk một cách hoàn hảo. Nhưng, các manh mối thu về đều không thể hỗ trợ nhiều, hiện trường đều bị xóa sạch dấu vết, mọi thứ tưởng chừng như đi vào ngõ cụt. “Biết rõ ràng “cậu Thủy” có dấu hiệu lừa đảo nhưng chưa thể truy tố. Áp lực với chúng tôi không chỉ tìm chứng cứ chứng minh trước pháp luật mà còn người dân cả nước, nhất là các gia đình thân nhân liệt sĩ. Một sơ suất nhỏ hay lập luận sai sẽ làm cho mọi thứ trở nên phức tạp gấp trăm lần... Từ trong thâm tâm, mình xác định phải tìm ra sự thật, phải trả lại những gì thuộc về lịch sử”, Đại tá Thủy bồi hồi nhớ lại.

Mỗi ngày trôi qua thật nặng nề, không nản lòng trước thách thức, chị Thủy cho rằng: “Hiếm có ai uyên bác đến nỗi lập ra kế hoạch không có lỗ hổng, nhất định phải có chứng cứ... Mình quay lại vạch xuất phát thu thập các băng, đĩa, video clip, bài báo… ghi lại hành trình tìm, kiếm cất bốc của “cậu Thủy” tại các tỉnh xem kỹ hơn”. Để hiểu sâu hơn, chị tìm hiểu về nghiên cứu khoa học ở lĩnh vực có liên quan, không phụ lòng của Đại tá Thủy cùng với đồng đội khi xem những video ghi lại việc bốc hài cốt thực hiện tại 2 tỉnh Bình Phước, Quảng Trị... được thực hiện bởi nhà báo Thu Uyên. Trực giác như mách bảo chị có gì đó bất ổn lúc “cậu Thủy” nhập vong. “Hát bài Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng làm cho mình băn khoăn. Mỗi khi nghe bài này, tôi lại thấy rộn ràng giống như mình đang sống trong niềm vui giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Tôi nhớ, bài hát này do nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác vào năm 1975 khi Nhà nước ta quyết định công bố tin giải phóng hoàn toàn miền Nam trước toàn thế giới. Lật lại danh sách các liệt sĩ được tìm thấy đều ghi hy sinh năm 1972, tôi vui đến nỗi chân tay run rẩy, ôm chầm lấy mọi người, lúc ấy thực sự chỉ muốn hét thật to...” Tình tiết không trùng khớp ở hai con số năm hy sinh - năm sáng tác, từ manh mối này, Phòng An ninh chính trị nội bộ liên hệ với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Quân khu V… xác nhận những nơi “cậu Thủy” tìm thấy liệt sĩ đã diễn ra các trận đánh nào?

 Rồi chứng cứ tiếp theo lộ diện, di vật của các liệt sĩ tìm được ở nhiều nơi khác nhau nhưng đều được khắc bởi một nét chữ... Dù đang kể chuyện cho tôi nghe, nhưng ánh mắt đó vẫn kiên định: “Không quản ngày đêm, mọi người vẫn ăn dầm nằm dề ở cơ quan mấy ngày liền, mày mò trên từng bộ xương, từng chiếc mũ, đôi dép để phản bác lại luận điệu bịp bợm của “cậu Thủy”. Và rồi những lập luận khoa học, logic, chứng cứ xác thực tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk mà Phòng An ninh văn hóa tư tưởng cung cấp đã góp phần thắng lợi giúp cho cơ quan điều tra Công an tỉnh Quảng Trị có thêm cơ sở vững chắc để khởi tố, xét xử 5 đối tượng về hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Ngăn chặn tổ chức này dự định tiếp tục quy tập 200 hài cốt liệt sĩ tại Đắk Lắk mà “cậu Thủy” cho rằng đã “thấu thị”...

Chúng tôi về đến Công an tỉnh vào giờ tan trường của các em học sinh và cũng là lúc câu chuyện “cậu Thủy” kết thúc, tạm biệt nhau để trở về với vai trò người vợ, người mẹ… Chia tay chị ra về, tôi cứ nhớ mãi hình ảnh một người phụ nữ đôn hậu, với nụ cười thân thiện, niềm vui rạng ngời trong ánh mắt cùng câu nói mà suốt cuộc đời này tôi không thể quên được: “Làm Công an cần phải có bản lĩnh và trái tim nhân hậu em ạ!”…  Sẽ là không đủ nếu kể ra những giấy khen của lãnh đạo Công an tỉnh, chiến sĩ thi đua toàn lực lượng hay giải thưởng phụ nữ Công an tiêu biểu toàn quốc, giải thưởng Phụ nữ Việt Nam… để  định nghĩa về dấu ấn của Đại tá Nghiêm Thanh Thủy trong cuộc chiến thầm lặng không khói lửa; hành trình giúp đỡ từ cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị cho đến các buôn, làng đi tới cuộc sống mới mà Đảng, Nhà nước đang từng ngày nỗ lực cần lắm những tấm lòng bao dung, vị tha như chị để cuộc sống của bà con nơi đây ngày một tươi đẹp, ấm no hơn.

Đại tá Nghiêm Thanh Thủy nhận giải thưởng Phụ nữ Việt Nam.

25 năm tôi luyện, từng là một trinh sát an ninh dũng cảm, mưu lược, tham gia phá hàng trăm vụ án liên quan đến các lĩnh vực từ nội bộ; giáo dục; y tế cho đến đấu tranh, phản bác và quản lý các đối tượng xã hội dân sự... và đảm nhiệm nhiều cương vị khác nhau tại Phòng An ninh chính trị nội bộ đến khi về làm Trưởng Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh hiện nay, Đại tá Nghiêm Thanh Thủy như  “Bông hoa thép” vươn lên đầy kiêu hãnh trong nắng, gió Tây Nguyên. Chị làm cho tôi hiểu thêm rằng: Ở bất cứ thời kỳ nào, trong bất cứ hoàn cảnh nào, vai trò của những nữ chiến sĩ công an luôn giữ vị trí quan trọng góp phần tỏa sáng những phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” cũng như góp phần xây dựng quê hương Đắk Lắk ngày một bình yên phát triển tươi đẹp hơn.

Nguyễn Thị Thu