Page 209 - Tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí - Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ CHí Minh
P. 209
208 Tác phẩm văn học nghệ thuật, báo chí - Học tập và làm theo…
“latinh” hóa chữ Êđê (cũng như giáo sĩ Francesco de Pina đã
“latinh” hóa tiếng quốc ngữ vậy.) Thầy giáo Y Jút và Y Ut chỉ là
những người giúp sức cho ông. Sau năm 1954, người Pháp trao trả
lại miền Nam cho Quốc gia Việt Nam, các dinh thự ấy đồng loạt
mang tên “Dinh Bảo Đại” vì lúc ấy Bảo Đại là Quốc Trưởng. Là
Quốc Trưởng, nên những hình ảnh ngai vàng cùng xiêm áo trong
dinh e rằng không hợp lý, vì ông Quốc Trưởng có phải/ có còn là
ông Vua nữa đâu? Ông đã đàng hoàng Vestone trắng và ngồi xe
Jeep hàng ngày…
Quay lại ông Y Say. Ông Y Say chính là ông Ama Lak,
người Việt ở Ban Mê Thuột vẫn gọi ông là ông Phán Lạc (chữ
“Lạc” từ chữ “Lak” mà ra). Ông là thư ký tòa Luật tục từ năm
1923, lúc đó ông Khun Jonop Y Thu (Vua voi) là chánh tòa. Ông
Khun Jonob Y Thu sinh năm 1828, vậy lúc người Pháp “bổ nhiệm”
ông đã 95 tuổi(?) Có lẽ vậy mà nhắc tới tòa Luật tục này, người ta
chỉ truyền nhau cái tên ông Y Say. Ông mất năm 1945.
Tiếng Êđê, Jao còn có nghĩa là “cho”, Lạc Giao là cách của
người Việt gọi vùng đất được ông Ama Lak “jao/ cho”. Lạc Giao là
vùng đất ông Ama Lak cho để bên vợ có nơi mà lên, mà sum vầy.
Có lẽ vậy mà chúng ta mới có Trịnh Công Sơn đã sinh ra (1939) ở
phố núi này chăng? Dù lên năm tuổi họ Trịnh về lại Huế học tiểu
học do chiến tranh loạn lạc, nhưng nhiều người Huế ngày ấy theo
chân người cung nữ vẫn còn ở lại. Để phố núi là nơi sinh ra và lớn
lên của nhạc sĩ gốc Huế Hằng Vang, người nhạc sĩ của Phật giáo
được biết đến tài năng qua những bài hát mang đậm tư tưởng nhà
Phật. Ông sáng tác hơn 500 ca khúc, và ca khúc “Ánh Đạo Vàng”
của ông được giới Phật tử cả nước thuộc lòng: “Từ ngàn xưa
phương thành Ca Tì La Vệ. Tất Đạt Đa, Thái tử con vua Tịnh
